افغانستان
افغانستان با نام رسمی جمهوری اسلامی افغانستان کشوری در اسیای میانه است که حدفاصل آسیای میانه، جنوب باختر اسیا و خاورمیانه میباشد و پایتخت آن کابل است. همسایگان افغانستان، پاکستان در جنوب و خاور (شرق)؛ ایران در باختر (غرب)؛ تاحیکستان و ازبکستتان وترکمنستان در شمال؛ و چین در شمال خاوری هستند. افغانستان یک کشور محاط درخشکی است، ولی در گذشته به خاطر راه ابریشم، کاروان‌های بازرگانی فراوانی از این کشور گذر می‌کردند. همچنین افغانستان کشوری با تاریخ و فرهنک کهن و پربار است، که دانشمندان و شاعران گرانقدری را به جهانیان عرضه کرده‌است.
نام
واژهٔ افغانستان از دو بخش «افغان» و «ستان» تشکیل شده‌است. واژهٔ افغان برابر با معنای قوم افغان بوده‌است و پسوند ستان در زبان‌های منطقه به معنای جای یا سرزمین است. واژهٔ افغانستان به عنوان نام یک کشور در سال 1302هجری خورشیدی در قانون اساسی امان الله خان به تصویب رسید. واژهٔ افغان در سال 1343در قانون اساسی تصویبی محمد ظاهر شاه با تعریفی تازه و به معنی همهٔ افراد شهروند کشور افغانستان به‌کار رفت. با این حال هنوز بیشتر فارسی‌زبانان افغانستان، واژهٔ افغان را به معنی مردم پشتون به کار می‌برند
جغرافیای طبیعی
موقعیت: در میان جنوب اسیا و اسیای میانه و خاورمیانه
مختصات جغرافیایی: میان ۶۰ تا ۷۵ درجه خاوری و میان ۲۹ تا ۳۸ درجه شمالی
پهناوری: پهناوری افغانستان ۶۵۲٬۰۹۰ کیلومتر مربع است. (چهل ویکم در جهان و یازدهم در قاره اسیا).
آب و هوا
اب و هوای بری، تابستان گرم و زمستان سرد.
منابع طبیعی
از منابع طبیعی کشور می‌توان به گازطبیعی,نفت، زغال سنگ، مس، کرومیت، طلق (نوعی کانی شفاف به رنگ‌های سفید و سبز و خاکستری)، سولفت باریم,گوگرد,سرب، روی، آهن، نمک طعام و سنگهای فیمتی ، اوراینوم و... اشاره کرد.
محیط زیست
قطع درختان جنگلی توسط قاچاقچیان و انتقال چوب این درختان به کشورهای همسایه و عمدتاً پاکستان باعث نابودی بیش از ۷۰ درصد جنگل‌های این کشور تا سال ۲۰۰۹ شد.
شاید مهم‌ترین مشکل محیط زیستی افغانستان خطر نابودی جانورانی مانندپلنگ برفی،بزهای کوهی، سمور، غزالهای وهشی، قوچ و... باشد. این حیوانات بیشتر برای استفاده از پوست‌شان کشته می‌شوند.
از شاخص‌ترین محدودیت‌های زیست‌محیطی این کشور می‌توان به محدویت در دسترسی به منابع آب (مصرف زراعت و اب اشامیدنی )، چرای بیش از حد دام,آلودگی هوادسترسی به آب‌های آزاد و... اشاره کرد. تقریباً در افغانستان سامانهٔ دفع زباله به روش مدرن وجود ندارد.
ولایات افغانستان
افغانستان دارای 34 ولایت میباشد که عبارت اند از:
اروزگان, بادغیس, بامیان, بدخشان, بغلان, بلخ, پروان, پکتیا, پکتیکا, پنجشیر, تخار, جوزجان, خوست, دایکندی, زابل ,سر پل, سمنگان, غزنی ,غور, فاریاب, فراه, قندهار, کابل ,کاپیسا, کندوز, کنر, لغمان, لوگر, ننگرهار, ورستان, نیمروز, وردک ,هرات و هلمند.
جمعیت
برپایه سرشماری مقدماتی کمیته ملی احصائیه کشور، جمعیت افغانستان در سال1385، ۲۴ میلیون تن بوده است. گفته می‌شود از این تعداد ۱۲٬۳۰۰٬۰۰۰ تن مرد و ۱۱٬۸۰۰٬۰۰۰ تن زن هستند. ۷/۲۱٪ جمعیت کشور شهرنشین می‌باشند.
مرحله اصلی سرشماری افغانستان در ماه سنبله 1387 صورت خواهد گرفت. این آمار شامل میلیون‌ها مهاجر افغانی مقیمایران، پاکستان و کشورهای دیگر نمی‌باشدسازمان ملل پیش از این جمعیت افغانستان را ۲۹ میلیون تن براورد کرده بود.
وضعیت سنی (آمار تقریبی):
۰ تا ۱۴ سال: ۴۴٫۶٪ / مرد ۷۰۹۵۱۱۷/ زنان ۶۷۶۳۷۵۹
۱۵ تا ۶۴ سال: ۵۳٪ / مرد ۸۴۳۶۷۱۶ /زنان ۸۰۰۸۴۶۳
۶۵ به بالا: ۲٫۴٪ / مرد ۳۶۶۶۴۲ / زنان ۳۸۶۳۰۰
متوسط سن: ۴۳ سال
نرخ رشد جمعیت: ۲٫۶۷ درصد
نرخ تولد: ۴۶٫۲۱ کودک در هر هزار نفر
نرخ مرگ و میر: ۱۹٫۹۶ نفر در هر هزار نفر
نرخ مهاجرت: صفر (میزان کوچ به بیرون مرزها با بازگشت افغانها برابر بوده‌است، بنا به آمار سال ۲۰۰۷).
ملیتها
امروزه همه مردم دارای تابعیت افغانستان راافغان می‌نامند. در افغانستان مردم هزاره و تاجیک و ازبک هم زنده گی میکوند. هنگامی که احمدشاه درانی خواست محدوده جغرافيايی را كه امروزه افغانستان ياد می‌شود، از كشور ايران وهندوستان جدا كند، نام قوم خود يعنی افغان را بر کشور نهاد. در صورتی كه نام‌های کهن‌تری كه بر اين محدوده جغرافيايی ياد می‌شده وجود داشته است، مانند خراسان یا آريانا. افغانستان به لحاظ اقتصادی یکی از فقیرترین کشورهای جهان محسوب می‌شود که همه ناشی از نابسامانی‌های سیاسی است.
اقتصاد
اقتصاد افغانستان پس از فروپاشی حکومت طالبان در سال138۰ رو به بهبودی نهاده است. نرخ آمار زیر خط فقر این کشور بسیار وحشتناک است، به موجب این نرخ از هر صد افغان ۵۵ نفر آنان زیر خط فقر هستند. از دیگر آمار نگران کننده این کشور فقیر نرخ ۴۳ درصدی بیکاری است. حدود ۸۱ درصد مردم این کشور کشاورز هستند و بقیه شامل ۱۱ درصد در صنعت (اغلب بافندگی) و ۹ درصد در خدمات مشغول به کار هستند. به موجب آمار سال ۲۰۰۴، ۱۵ میلیون نفر در این کشور کارگر هستند.
نرخ تورم در این کشور در سال ۲۰۰۵، ۱۶.۳ و در سال ۲۰۰۶ بنا بر پیش بینی‌ها ۱۷ درصد است. بیشترین محصولات صادراتی این کشور به سه کشور امریکا(۲۵٫۴٪)، پاکسنان(۲۲٪) و هند(۱۹٫۵٪) است که حجم آن ۵۰۰ میلیون دالرآمرنیکا تخمونزده می‌شود. و عمده ترین شریکان صادر کننده محصولات به این کشور پاکستان(۲۳٫۷٪)، آمریکا(۱۱٫۲٪)، هند(۷،۹٪)، آلمان(۶٫۸٪)، ترکمنستان(۴٫۹٪)، روسیه(۴٫۵٪)، کنیا(۴٫۳٪) و ترکیه(۴٫۲٪) می‌باشند که حجم آن به بیش از ۴ میلیارد دلار می‌رسد. بیشترین بدهی این کشور به کشور روسیه و نیز بانک جهانی است که به بالغ بر ۸ میلیارد دلار می‌رسد. پس از سقوط طالبان بیش از ۶۰ کشور جهان قول کمک به این کشور را دادند که به فاصله ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۹، ۸٫۹ میلیارد دلار به این کشور کمک بلاعوض کنند.
واحد پول افغانستان، «افغانی» نام دارد که از سال ۱۳۸۰ به بعد ارزش آن نسبت به دلار رو به بهبودی می‌رود. سال مالی آن از اول حمل تا اخرحوت است. . ازاقلام صادراتی این کشور می‌توان به جامه پشمی بومی این کشور و فرشهای دستباف و پوست گاو و گوسفند و سمور و پلنگ و مار اشاره کرد.
معادن
افغانستان یک کشور کوهستانی با آب و هوای سرد میباشد. این کشور دارای رشته‌های کوه‌های بلند سربه فلک کشیده زیادی میباشد. به دلیل سه دهه جنگ و خرابی، این کشور از آبادانی و پیشرفت بازمانده است. اکنون افغانستان معادن زیادی ندارد، اما اگر در این بخش سرمایه گذاری و پژوهش‌های گسترده به عمل آید، مطمئنا رشد اقتصادی سریعی را در پی خواهد داشت و نیز فرصت‌های شغلی چشمگیری ایجاد خواهد شد.
افغانستان دارای معادنی چون: طلا، لاجورد، زمرد، فیروزه و زغال سنگ در ولانت بغلان که در نوع خود در جهان بی نظیر است و حدود ۱۳ نوع زغال سنگ از این معدن استخراج می‌شده است و حتی در زمان جنگ نیز به فعالیت خود ادامه می‌داده است. بعضی از تجهیزات و وسائل موجود در این معدن به حدود ۴۵ سال پیش بر می‌گردد که از طرف دولت اتریش به افغانستان داده شده بود.
صنایع
صنایع زیادی در افغانستان وجود ندارد. اما صنایع دستی قالین بافیی ,فرشهای دستی ,گلیم ,نمد و یا نماد و ججیم بافی در این کشور به طور خودجوش موجود میباشد. افغانستان سالانه حدود دو و نیم میلیون متر مربع فرش صادر می‌کند.
راه‌ها
پل افغانستان-تاجیکستان، که در تابستان ۱۳۸۶ کامل شد و بزرگترین پل آسیای میانه است.
افغانستان به لحاظ ارتباطی و وضعیت جاده‌ها و بزرگراه‌ها نسبت به گذشته پیشرفت نموده است. به طور کلی ۴۵ میدان هویی در این کشور وجود دارد. نام هواپیمایی بین المللی افغانستان اریانا است. دومیدان هوایی بین المللی کابل و قندهار و میدان هوایی-نظامی بگرام از مهم‌ترین فرودگاه‌های این کشور است. افغانستان به دلیل عدم دسترسی به آب‌های آزاد فاقد بندرو کشتیرانی است و تنها رودخانه مرزی دریای امو. در افغانستان اخیرا خط اهن هم اعمار گردیده
سال ۱۳۸۳ حدود ۳۵ هزار کیلومتر جاده وجود دارد که تنها ۹ هزار کیلومتر آن قیر و ریگ اندازی شده است. ۱۲۰۰ کیلومتر تنها مسیر رودخانه‌ای و آبی این کشور است که در محدوده آموردیا با سه کشور تاجیکستان و ازبکستان و ترکمنستان واقع است. از بنادر نزدیک به این رودخانه می‌توان به شیرخان بندر و خوراباد اشاره کرد. نزدیک ترین شهر مهم به این رودخانه مزارشریف است.
(معلومات فوق بر گرفته شده از سایتwikipedia.org میباشد)
مدیر وبلاگ: سید محمود لنگری
